Rewolucja 1974 w Etiopii – Upadku Monarchii i Zaczęciu Ery Dergu

Rewolucja z 1974 roku w Etiopii, znana również jako rewolucja etiopska lub “rewolucja czerwonego terroru”, była momentem przełomowym w historii tego kraju. Przewróciła stary porządek monarchiczny i otworzyła drogę do ery socjalistycznej, która miała głębokie i złożone konsekwencje dla Etiopii.

Zrozumienie rewolucji wymaga zrozumienia kontekstu politycznego i społecznego panującego w Etiopii przed 1974 rokiem. Od lat trzydziestych XX wieku krajem rządził cesarz Haile Selassie I, który mimo wprowadzenia niektórych reform modernizacyjnych, zmagał się z rosnącym niezadowoleniem społeczeństwa.

Przyczyny rewolucji

• Ubezwłasnowolenie społeczeństwa: Mimo pozory stabilności, Etiopia w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku borykała się z nierównością społeczną i ekonomiczną. Niewielki odsetek elit cieszył się bogactwem, podczas gdy większość ludności żyła w ubóstwie.

• Kryzys gospodarczy: Etiopia doświadczała chronicznego kryzysu gospodarczego. Produkcja rolna była niska, a infrastruktura słabo rozwinięta. Brak możliwości pracy i edukacji dla młodych ludzi pogłębiał frustrację.

• Niezadowolenie studentów i intelektualistów: Grupy studenckie i intelektualiści byli szczególnie krytyczni wobec systemu monopartyjnego i ograniczonych praw obywatelskich. Domagali się demokratyzacji, reform ekonomicznych i większej sprawiedliwości społecznej.

• Wpływ idei marksizmu: W latach siedemdziesiątych XX wieku idee marksizmu i komunizmu zaczęły zdobywać popularność wśród niektórych grup społecznych w Etiopii. Marksizm oferował alternatywną wizję społeczną, która prometeuszowo obiecuje sprawiedliwość i równouprawnienie.

Przebieg rewolucji

Pierwsze oznaki niezadowolenia społecznego pojawiły się w 1974 roku w formie demonstracji studentów i protestów robotników. W lutym 1974 roku doszło do masowych protestów, które sparaliżowały stolicę Etiopii – Addis Abebę.

Armia, początkowo lojalna wobec cesarza Haile Selassie I, zaczęła tracić wiarę w jego rządy. Pod wpływem nacisków społeczeństwa i niezadowolenia z sytuacji ekonomicznej, oficerowie niższego szczebla utworzyli “Komitet Koordynacyjny Sił Zbrojnych” – instytucję mającą przejąć kontrolę nad krajem.

W lipcu 1974 roku cesarz Haile Selassie I został pozbawiony władzy i umieszczony pod domowym aresztem. Wkrótce potem, 23 września 1974 roku, cesarz zmarł w tajemniczych okolicznościach.

Konsekwencje rewolucji

Rewolucja 1974 roku w Etiopii miała dalekosiężne konsekwencje dla kraju:

• Likwidacja monarchii i ustanowienie rządów socjalistycznych: Cesarskie rządy zostały zastąpione przez “Derg” – wojskową juntę, która wprowadziła marksistowski model gospodarczy.

• Nacjonalizacja przemysłu i ziemi: Rząd Derg przeprowadził nacjonalizację większości przedsiębiorstw przemysłowych i ziemskich, co miało na celu redystrybucję bogactwa.

• “Czerwony terror”:

Okres rządów Dergu był naznaczony krwawą kampanią represji przeciwko opozycyjnym grupom politycznym i etnicznym. “Czerwony Terror” pochłonął setki tysięcy ofiar.

• Wojna domowa w Erytrei:

Rewolucja w Etiopii podsyciła konflikt w Erytrei, regionie dążącym do niepodległości.

Efekty rewolucji na współczesną Etiopię

Rewolucja 1974 roku pozostawiła trwały ślad na historii Etiopii. Mimo początkowych aspiracji tworzenia sprawiedliwego społeczeństwa, rewolucja doprowadziła do brutalnej dyktatury i krwawej wojny domowej. Dopiero w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, po upadku Dergu, Etiopia zaczęła się demokracfzuować i odbudowywać swoją gospodarkę.

Do dzisiaj toczą się dyskusje na temat przyczyn rewolucji, jej wpływu na życie ludzi oraz moralnych konsekwencji “Czerwonego Terroru”. Rewolucja 1974 roku w Etiopii jest skomplikowanym wydarzeniem historycznym, które wymaga analizy z wielu perspektyw.